Terug2023_GR_00161 - Toetreding van Kortessem tot de politiezone Limburg Regio Hoofdstad (LRH) - Goedkeuring

De wet van 29.07.1991 betreffende de uitdrukkelijke motiveringsplicht van bestuurshandelingen en latere wijzigingen.

De wet van 07.12.1998 tot organisatie van een geïntegreerde politiedienst, gestructureerd op twee niveaus, artikelen 91/11 e.v. evenals 257quinquies/11 e.v.

Het decreet lokaal bestuur van 22.12.2017, latere wijzigingen en uitvoeringsbesluiten, meer bepaald de artikelen  2, 40 en 41, 9°.

Het bestuursdecreet van 07.12.2018.

Het Koninklijk Besluit van 27.12.2000 houdende de indeling van het grondgebied van de provincie Limburg in politiezones.

Het besluit van de gemeenteraad van 26.05.2023 houdende de goedkeuring tot het verlaten van de politiezone kanton Borgloon op 01.01.2025 en op die datum aan te sluiten bij de politiezone Limburg Regio Hoofdstad.

Het besluit van de gemeenteraad van 21.11.2023 houdende de goedkeuring van de  samenvoeging van de gemeente Kortessem en de stad Hasselt.

De stad Hasselt en de gemeente Kortessem hebben op 21.11.2023 definitief goedkeuring gegeven aan een vrijwillige samenvoeging op gemeentelijk vlak per 01.01.2025. De steden Borgloon en Tongeren hebben gelijkaardig besloten op 17.10.2023. 

Deze voorgenomen gemeentefusies, beslist door de Vlaamse overheid, hebben noodgedwongen ook gevolgen voor de politiezones waarvan de betrokken gemeenten deel uitmaken. Zo zal op 01.01.2025 moeten worden vastgesteld dat het grondgebied van de politiezones Kanton Borgloon, Limburg Regio Hoofdstad (LRH) en Tongeren-Herstappe veranderd is in de zin dat de gemeente Kortessem en de stad Borgloon door hun gemeentelijke fusie met respectievelijk de stad Hasselt en de stad Tongeren niet langer deel uitmaken van de politiezone Kanton Borgloon. 

Het restant van deze politiezone, zijnde de gemeenten Alken, Heers en Wellen kan op zich onmogelijk een politiezone blijven uitmaken gelet op de vereiste van het verzekeren van een basispolitiezorg, zodat het past deze situatie per 1 januari 2025 proactief te regelen en de continuïteit van de politiewerking voorop te stellen. 

In die optiek heeft de gemeente Alken op 25.05.2023 en op 30.08.2023 de wens geuit om de politiezone Kanton Borgloon te verlaten en per 01.01.2025 aan te sluiten bij de politiezone LRH. De gemeente Kortessem deed hetzelfde bij gemeenteraadsbeslissing van 26.05.2023. 

De stad Borgloon heeft op haar beurt op 26.10.2023 formeel beslist om per 01.01.2025 aan te sluiten bij de politiezone Tongeren-Herstappe. Ook de gemeenten Heers en Wellen hebben in de toekomst voor deze zone gekozen, meer bepaald bij gemeenteraadsbesluit van 30.10.2023 respectievelijk 27.10.2023.

In deze voornoemde besluiten werd aldus door de vijf gemeenten gekozen om de politiezone Kanton Borgloon per 01.01.2025 vrijwillig te ontbinden en aan te sluiten bij andere zones. Dit houdt meteen in dat men de huidige legislatuur in de drie bij de wijziging betrokken politiezones kan uitdoen. 

In elk van deze betreffende gemeenteraadsbesluiten werd daarnaast de operationele en organisatorische meerwaarde van de keuze voor aansluiting bij een bepaalde politiezone gemotiveerd, een eerste stap in de procedure van vrijwillige defusie zoals bepaald door art. 91/11 WGP. 

De tweede stap behelst het akkoord van alle bij de voorliggende wijziging betrokken gemeenten. Dit akkoord wordt vandaag aan de gemeenteraad voorgelegd.

Volgende procedurestappen en aandachtspunten

Stap 1

De eerste stap - het bepalen van de operationele of organisatorische meerwaarde - werd reeds eerder door de raad genomen (zie hoger).

Stap 2

De tweede stap - de gezamenlijke gemotiveerde aanvraag door alle bij de wijziging van de grenzen van de politiezones betrokken gemeenteraden - ligt thans voor.

Met de ontbinding van de politiezone Kanton Borgloon op 01.01.2025 zal het personeel, goederen, activa en passiva van deze zone worden verdeeld over de zones waarbij wordt aangesloten. De regelgeving bepaalt hieromtrent dat:

1. het personeel overgaat volgens een naamlijst opgesteld op advies van de betrokken korpschefs. Deze naamlijst dient zodanig opgesteld dat de in artikel 3 WGP minimaal voorziene dienstverlening verzekerd is in elk van de nieuwe politiezones. Uiteraard wordt het betrokken personeel hierbij vooraf geconsulteerd.
2. de onroerende goederen de plaats van de ligging (cf. artikel 257quinquies/13, §1 WGP) volgen. Ze worden op de datum van de instelling van de nieuwe politiezones overgedragen naar de politiezone op wiens grondgebied ze liggen, met alle rechten, plichten en lasten. Hetzelfde geldt voor huurovereenkomsten van onroerende goederen.
   In die optiek zal bijvoorbeeld het hoofdcommissariaat door keuze van Borgloon voor de politiezone Tongeren-Herstappe overgaan naar deze laatste, terwijl het wijkkantoor in Alken naar de zone LRH zal verschuiven. 
3. de roerende goederen overgaan volgens een inventaris opgesteld op advies van de betrokken korpschefs.
4. de overige activa en passiva, alsook de federale en sociale dotaties worden verdeeld op basis van de verhouding tussen de onderscheiden loonmassa’s van het personeel van de zone Kanton Borgloon dat respectievelijk naar de zone LRH dan wel de zone Tongeren-Herstappe overgaat. IJkpunt voor de berekening van die loonmassa’s wordt gesteld op eind november 2023 (cf. art. 91/15 en 257quinquies/14, §2 WGP).

De artikelen 91 /12 en 257quinquies/12 WGP bepalen daarom dat naast de uitdrukkelijke verwijzing naar de operationele meerwaarde uit stap 1 bij de aanvraag op advies van de betrokken korpschefs volgende bijlagen gevoegd:

1. naamlijst van personeelsleden die worden overgeheveld naar elk van de nieuwe politiezones rekening houdend met minimale dienstverlening. Op basis van de loonkost van deze lijst wordt tevens de verdeelsleutel opgesteld waarvan in vorige paragraaf sprake;
2. de inventaris van de roerende goederen die worden overgedragen naar elk van de nieuwe politiezones;
3. de regeling betreffende de overname van de lopende geschillenprocedures.

Deze lijsten zijn als bijlagen bij dit besluit gevoegd. Het weze opgemerkt dat uit de parlementaire voorbereiding van de wet blijkt dat deze verdeling (en bijlagen) uiteraard alleen betrekking heeft op de zone waaruit wordt vertrokken. Het personeel, goederen, activa en passiva van de politiezone waarbij wordt aangesloten gaat integraal mee over naar de nieuwe zone.

De wetgeving vergt het akkoord van de gemeenteraden, niet van de politieraden. Toch past het vanuit goed bestuur de organen van de betrokken politiezone te betrekken in het verloop van de procedure en hen derhalve regelmatig te informeren.

Stap 3

De derde stap betreft het Koninklijk Besluit dat het territoriaal ambtsgebied van de nieuwe politiezones bepaalt. Dit wordt genomen op voordracht van de ministers van Binnenlandse Zaken en van Justitie.

Vanaf dit besluit worden de bevoegdheden van de organen van de huidige politiezones Kanton Borgloon, LRH en Tongeren-Herstappe beperkt tot de handelingen die voortvloeien uit het dagelijks beheer, die gaan over de dringende zaken of die betrekking hebben op de lopende zaken. Sanctie is de niet-tegenstelbaarheid aan de organen van de nieuwe politiezones (art. 257quinquies/11 juncto 257quinquies/4 WGP).

Tevens worden de organen van de nieuwe politiezones opgericht. Wat de politieraad betreft, moeten er in principe geen politieraadsverkiezingen worden gehouden vermits de ontbinding van de zone Kanton Borgloon en aansluiting van de gemeenten bij hetzij de zone LRH hetzij de zone Tongeren-Herstappe gepaard gaat met de gemeentelijke fusies Kortessem-Hasselt en Borgloon-Tongeren. De bevoegdheden van de politieraad worden in dit geval uitgeoefend door alle betrokken gemeenteraden van de nieuwe politiezone tot aan de instelling van de nieuwe zones en de algehele vernieuwing van de politieraden begin 2025. Ook worden er in afwachting geen nieuwe politiecolleges gevormd. De bevoegdheden van het politiecollege in de nieuwe politiezones worden tot aan de instelling van de nieuwe zones gezamenlijk uitgeoefend door alle in de respectieve zone betrokken burgemeesters.

Stap 4

Stap 4 is een verzamelstap die de voorbereiding van de instelling van de lokale politie van de nieuwe zones inhoudt. Eenvoudig gesteld duurt hij de rest van het jaar 2024. Na de publicatie van het eerste Koninklijk Besluit dat de territoriale grenzen van de nieuwe zones omschrijft, komt men in een soort tussenperiode waarin zowel de oude zones blijven functioneren (middels hun organen wiens bevoegdheden beperkt worden) en de overgang naar de nieuwe zones dient te worden voorbereid.

Zo moet het mandaat van korpschef in de zgn. ontvangende zones (= zones waarbij de gemeenten van de gedefusioneerde zone aansluiten) niet worden vacant verklaard, omdat deze wijzigingsoperatie zoals hoger gesteld  zowel voor de aansluiting bij de zone LRH als voor de aansluiting bij de zone Tongeren-Herstappe gepaard gaat met een fusie van gemeenten (art. 257quinquies/17 WGP). Dit principe geldt mutatis mutandis ook voor de bijzonder rekenplichtige en de politiesecretaris. Bedoeling van deze uitzondering is om geen hiaat te krijgen in de politiebedeling en de voorbereiding naar de nieuwe zonestructuur meteen van start te kunnen laten gaan. Er begint geen nieuw mandaat van korpschef te lopen. De termijn van diens mandaat in de huidige, ontvangende zone blijft doorlopen.

Ter voorbereiding van de nieuw te vormen politiezones zullen in de tussenperiode van 2024 eveneens een aantal zaken moeten worden aangevraagd of stukken worden opgemaakt, waaronder:

• de personeelsformatie van de nieuwe politiezone conform de formatie- en organisatienormen ter zake;
• de begroting van de nieuwe politiezone. Hierin dienen de bedragen van de gemeentelijke dotaties twee jaar lang minstens gelijk te zijn aan het bedrag dat iedere gemeente betaalde in de vroegere zones (art. 91/13 juncto 91/9 WGP);
• een naam voor de nieuwe zone, evenals de vaststelling van de juridische en maatschappelijke zetel.                

Bepaalde beslissingen kunnen de nieuwe zones in wording in dit stadium nog niet treffen, zoals overheidsopdrachten lanceren of personeel werven.

Stap 5

De vijfde stap, met name de eigenlijke instelling van de nieuwe lokale politiezones kan slechts op de eerste dag van een trimester. In casu wordt geopteerd voor 01.01.2025 vermits dit de huidige zones toelaat de lopende legislatuur te voleindigen en de nieuwe zones te starten met een nieuwe, volwaardige termijn. De gemeentelijke fusies gaan bovendien ook in op die datum. Het tweede Koninklijk Besluit  zal dan ook noodgedwongen terugwerkende kracht krijgen.

Samenvattend

• Door de gemeentelijke fusies tussen Tongeren en Borgloon en tussen Hasselt en Kortessem zal de politiezone kanton Borgloon, zoals we ze vandaag kennen, ophouden te bestaan op 01.01.2025. Kortessem en Alken zullen voor hun politionele dienstverlening aansluiten bij de huidige zone LRH. Borgloon, Wellen en Heers hebben beslist om voor hun politionele dienstverlening aan te sluiten met de huidige zone Tongeren-Herstappe. 
• Door deze defusie van de politiezone kanton Borgloon zal het territoriale ambtsgebied van de politiezones LRH en Tongeren-Herstappe uitgebreid worden.
• Een eerste stap – het bepalen van de organisatorische of operationele meerwaarde van de uitstap uit de politiezone Kanton Borgloon en aansluiting bij andere zones - werd reeds genomen.
• Een tweede stap is de gezamenlijke gemotiveerde aanvraag door de gemeenteraden die de nieuwe zones zullen uitmaken. Voor de aldus uit te breiden politiezone LRH  betreft het de gemeenten van de huidige zone LRH aangevuld met Alken en Kortessem. Voor de aldus uit te breiden politiezone Tongeren-Herstappe betreft het de gemeenten van de huidige zone Tongeren-Herstappe aangevuld met Borgloon, Heers en Wellen. Bij deze aanvraag worden volgende bijlagen gevoegd op advies van de betrokken korpschefs: de overnameregeling van de lopende geschillen, een inventaris van de over te dragen roerende goederen en de overheveling van het personeel.
  Deze beslissing wordt vandaag aan de gemeenteraad voorgelegd.

Na de beslissingen van alle betrokken gemeenteraden zal de gezamenlijke gemotiveerde aanvraag tot wijziging per 01.01.2025 van de grenzen van de politiezones Kanton Borgloon, LRH en Tongeren-Herstappe worden bezorgd aan de ministers van Binnenlandse zaken Justitie met het oog op het nemen van het koninklijk besluit tot bepaling van het territoriaal ambtsgebied van de nieuwe politiezones.