2023_GR_00068 - Lokaal Energie- en Klimaatpact 2.1 - Goedkeuring

De wet van 29.07.1991 betreffende de uitdrukkelijke motiveringsplicht van bestuurshandelingen en latere wijzigingen.

Het decreet lokaal bestuur van 22.12.2017, latere wijzigingen en uitvoeringsbesluiten.

Het bestuursdecreet van 07.12.2018.

Het besluit van de gemeenteraad van  30.09.2011 aangaande het Burgemeesterconvenant van Energie.

Het besluit van de gemeenteraad van  31.08.2012 aangaande het klimaatplan 2011-2020.

Het besluit van de gemeenteraad van  17.11.2017 aangaande de toetreding van de Burgemeesterconvenant voor Klimaat en energie 2018-2030.

Het besluit van de gemeenteraad van  08.10.2021 aangaande de toetreding van het Lokaal Energie- en Klimaatpact 1.0.

Het besluit van de gemeenteraad van 09.11.2022 aangaande de toetreding van het Lokaal Energie- en Klimaatpact 2.0.

De internationale conferentie inzake milieu en ontwikkeling van Rio de Janeiro in 1992, en het internationaal verdrag van Kyoto van 1997, bespraken het nemen van maatregelen ter bescherming van het klimaat, en ter vermindering van de uitstoot van broeikasgassen.
In 2015 werden door de federale overheid in New York de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen aangaande het engagement, om aan de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen te werken, ondertekend. 

Op 30.09.2011 ging de gemeenteraad van Kortessem akkoord om de Burgemeesterconvenant van Energie te ondertekenen.

Op 31.08.2012 keurde de gemeenteraad het klimaatplan 2011-2020 goed.

Op 17.11.2017 ging de gemeenteraad over tot de toetreding van de Burgemeesterconvenant voor Klimaat en energie 2018-2030.

Op 08.10.2021 werd het Lokaal Energie- en Klimaatpact 1.0 ter goedkeuring voorgelegd aan de gemeenteraad.

Op 09.11.2022 werd het Lokaal Energie- en Klimaatpact 2.0 ter goedkeuring voorgelegd aan de gemeenteraad.

Vlaanderen en de lokale besturen hebben, door middel van het lokaal energie- en klimaatpact (verder LEKP), de handen in elkaar geslagen om samen de nodige transitie in het energie- en klimaatbeleid waar te maken.
 Op basis van concrete en herkenbare werven (zie hieronder) wil men inzetten op krachtig beleid. In het Lokaal Energie- en Klimaatpact 2.0 zijn de doelen voor 2021 verder uitgewerkt en zijn de klimaatambities die in LEKP 1.0 zijn vooropgesteld, verder uitgewerkt. Dit is in overeenstemming met de verscherpte Europese klimaatdoelstellingen die in het Fit for 55-pakket staan vermeld. 

LEKP 2.1 is gebaseerd op dezelfde principes als het LEKP 1.0 en LEKP 2.0, met als aanvulling de uitbreiding van werf 2: verrijk je wijk (renovatie, hernieuwbare energie).

De energiecrisis en de hoge energieprijzen hebben de urgentie aangetoond om verdere stappen te ondernemen. Om weerbaar te zijn bij toekomstige prijsschokken en om de groep mensen met een risico voor energiearmoede niet stelselmatig te laten toenemen, dient de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen versneld afgebouwd te worden. Om die reden is het noodzakelijk de energievraag te verminderen en de overblijvende energievraag met hernieuwbare bronnen in te vullen. Om dit alles te bereiken, moet er meer ingezet worden op collectieve renovaties en het meer toegankelijk maken van lokale hernieuwbare energie, wanneer mensen niet in staat zijn dit op eigen dak of met eigen investeringsmiddelen te realiseren. 

De wijkverbeteringscontracten worden uitgebreid met een thematische focus op het realiseren van wijkrenovaties in die wijken waar huishoudens het meeste kwetsbaar zijn voor energie armoede, maar ook op duidelijke renovatietrajecten op maat van elke woning die voortkomen uit het organiseren van klimaattafels. 

Het bestuur van de gemeente Kortessem heeft de LEKP 1.0 en 2.0 ondertekend en daarmee aangegeven actie te ondernemen voor de doelstellingen vermeld in de onderstaande werven.
 Aanvullingen die van toepassing zijn op LEKP 2.1 worden in het vet weergegeven. 

1. Laten we een boom opzetten:
- Eén boom extra per Vlaming tegen 2030 (+6,6 miljoen bomen extra vanaf 2021 t.e.m. 2030)
- 1/2 meter extra haag of geveltuinbeplanting per Vlaming tegen 2030 (+3.300 km extra vanaf 2021 t.e.m. 2030)
 - Eén extra natuurgroenperk per 1 000 inwoners tegen 2030 (= 6.600 perken van 10 m² vanaf 2021 t.e.m. 2030)

 2. Verrijk je wijk
- 50 collectief georganiseerde energiebesparende renovaties per 1 000 wooneenheden vanaf 2021 t.e.m. 2030; waarvan er 25 fossielvrije renovaties zijn onder deze collectieve renovaties
- Realisatie van minstens één thematisch wijkverbeteringscontract waarbinnen een collectieve renovatie wordt gefaciliteerd voor einde 2025.
Een thematisch wijkverbeteringscontract kenmerkt zich door 4 elementen:

(i) het is gericht op de uitvoering van een collectieve renovatie;

(ii) het betreft een nieuwe samenwerkingsvorm;

(iii) binnen een specifieke wijk

(iv) met het oog voor sociale diversiteit.
- 50 per 1 000 wooneenheden worden uitgenodigd voor een klimaattafel ter bespreking van een wijkgerichte aanpak (met een focus op de verduurzaming van de warmtevraag en de synergie tussen de vier werven) voor einde 2024.
- Opmaak van een voorgesteld renovatietraject op maat van elke bewoner waar de klimaattafel georganiseerd werd, voor 50 per 1 000 huishoudens en dit voor einde 2025.
- Een verdubbeling en versnelling voor de doelstelling: "1 coöperatief/participatief" hernieuwbaar energieproject per 500 inwoners tegen 2030: minstens 36 kWp in plaats van 18 kWp per 500 inwoners, waarvan 18 kWp per 500 inwoners wordt gerealiseerd voor einde 2025. 
- Toegang tot de activiteiten van een energiegemeenschap operationaliseren voor 1 per 500 inwoners voor einde 2025. 

3. Elke buurt deelt en is duurzaam bereikbaar
- Per 1 000 inwoners 1 “toegangspunt” voor een (koolstofvrij) deelsysteem tegen 2030 (=6.600 toegangspunten);
- Per 100 inwoners 1,5 (semi-) publieke laadequivalenten tegen 2030 (= 99 000 laadpunten) tegen 2030;
 - 1 m nieuw of structureel opgewaardeerd fietspad extra per inwoner vanaf 2021 t.e.m. 2030

4. Water het nieuwe goud
 - 1 m² ontharding per inwoner vanaf 2021 t.e.m. 2030 (= 6,6 miljoen m² ontharding);
 - Per inwoner 1m³ extra opvang van hemelwateropvang voor hergebruik, buffering en infiltratie voor regenwater vanaf 2021 t.e.m. 2030 (=6,6 miljoen m³ extra regenwater dat wordt opgevangen voor hergebruik of infiltratie).

De uitbreiding van de doelstellingen voor werf 2: verrijk je wijk (renovatie, hernieuwbare energie) zijn zeker een verbetering in de strijd tegen energiearmoede en de hoge energieprijzen. Deze bijkomende doelen lijken echter niet haalbaar voor onze gemeente. Aangezien de doelen voor het einde van 2025 moeten zijn bereikt, is er een beperkte tijdspanne voor het uitwerken en realiseren hiervan. De haalbaarheid van de doelstellingen afzonderlijk: 

• In één thematisch wijkverbeteringscontract wordt een collectie renovatie gefaciliteerd: hiervoor dienen minimaal 10 wooneenheden de renovatie uit te voeren. 
• Een voorstel voor een renovatietraject op maat van elke bewoner waar de klimaattafel georganiseerd werd: dit houdt in dat de bewoners worden uitgenodigd om na te denken over hun wijktransformatie tijdens de klimaattafel en daarna een aangepast renovatietraject krijgen. 
• Een verdubbeling/versnelling van 1 coöperatief/participatief hernieuwbaar energieproject per 500 inwoners: dit betekent dat burgers, de gemeente of lokale stakeholders kunnen investeren in een hernieuwbaar energieproject. 
• Toegang tot activiteiten van een energiegemeenschap: het versneld realiseren van meer hernieuwbare energie en het toegankelijker maken van kwetsbare huishoudens en huurders.

Het is van belang te vermelden dat de ondertekening van het LEKP 2.1 niet verplicht is. Bovendien zal de Vlaamse overheid bekijken of het gemeentebestuur Kortessem, in tegenstelling tot het LEKP 1.0 en 2.0, zelfstandig ondertekende doelstellingen van het LEKP 2.1 heeft behaald. De doelstellingen van het LEKP 1.0 en 2.0 waren op Vlaams niveau, waardoor er gekeken wordt naar de gemiddeld behaalde doelstellingen van alle Vlaamse gemeentes.  ABB heeft aangegeven dat de middelen die beschikbaar zijn in het kader van LEKP 2.1 alleen mogen worden ingezet voor de aangescherpte doelstellingen (hierboven in het vet). Kortessem heeft ook financiële trekkingsrechten die samen zouden hangen met deze ondertekening, namelijk 10.495 €.

Hoewel het gemeentebestuur 10.495€ aan subsidie krijgt als het LEKP 2.1 wordt ondertekend, is het termijn voor de uitvoering erg kort, namelijk tot 2025. Ons meerjarenplan werd opgesteld tot 2025 en hierin zijn deze kosten niet voorzien. Bovendien brengt de korte realisatietermijn de haalbaarheid van de uitwerking in gedrang. 

Wanneer de resultaten niet worden behaald, is de kans groot dat de financiële consequenties reëel zijn. Wanneer dat het geval is, kan de gemeente deze onmogelijk dragen. Dit jaar worden er geen renovatiekosten voorzien, en de extra financiële middelen die voorzien worden (10.495€) dekken niet alle voorziene kosten, aangezien de doelstellingen gecofinancierd dienen te worden door het gemeentebestuur. Het huidige beleid en MJP hebben de LEKP 1.0 en 2.0 doelstellingen geïntegreerd en de behaalde resultaten worden gevolgd door verplichte rapportages. Ondanks de subsidies en de premies die te verkrijgen zijn, moet het financiële aspect niet vergeten worden, want aan alle renovaties hangt ook een kostenplaatje vast.

De dienst adviseert de gemeenteraad om niet in te tekenen op het LEKP 2.1 vanwege de korte tijd die er wordt gegeven om de doelstellingen te realiseren.

De gemeenteraad wordt gevraagd om niet over te gaan tot de ondertekening van het LEKP 2.1.